100 jaar vervuild water afvoeren

In 1919 startte Enka met de bouw van een fabriek in Ede Eén van de overwegingen om zich daar te vestigen was de beschikbaarheid van schoon water voor de productie van kunstzijde. Bijna 100 jaar later is er een ‘eeuwigdurende grondwatersanering’ nodig in het gebied vanwege hoge concentraties sulfaatzout, een erfenis van de Enka.

Het vervuilde grondwater verplaatst zich langzaam vanaf het voormalig Enka-terrein, via de wijk Maandereng richting het Binnenveld. Dit gebeurt met een snelheid van 40 meter per jaar en op een diepte van 20 tot 40 meter. Op het moment is er geen gevaar voor gezondheid en milieu, maar als er niets gedaan wordt, dan loopt de natuur in het Binnenveld schade op. Sulfaat komt van nature voor in water, maar niet in zulke hoge concentraties (1500-3000 mg.l). Dit is schadelijk voor de planten en dieren in het gebied ten westen van Bennekom.

De oplossing is het oppompen van het vervuilde grondwater in Ede en het afvoeren naar de Rijn via een 9 km lange pijp. “We gaan maximaal 17 liter per seconde lozen”, zegt Gerard Hartman, projectleider bij het Waterschap. “De hoeveelheid sulfaat in de rivier zal hierdoor 1-2 mg per liter toenemen (normaal-waarde ongeveer 60). Lozen op oppervlaktewater of in de Grift is verboden omdat de sulfaatconcentratie daarvoor te hoog is. Het wordt dan niet voldoende verdund.” De sanering wordt een langlopend project van maar liefst 100 jaar.

Zuiveren ter plekke zou nog drie keer zo duur zijn

De pijp van HDPE kunststof (doorsnede 25 cm) komt op een diepte van 1,5 meter te liggen. Het tracé staat voorlopig gepland vanaf de Maanderdijk via Dijkgraaf en Rijnsteeg naar de Wageningse haven. “De bewoners van de Kraats zullen er alleen bij de aanleg in 2018 iets van merken. Er komt een detectiesysteem voor lekkage op de buis. Mocht er een keer iets fout gaan, bijvoorbeeld met een graafmachine, dan kunnen we direct de pompen uitzetten en repareren.”

Sommigen vragen zich af of het niet beter is ter plekke de grond te reinigen en het opgepompte water te zuiveren in plaats van het in de rivier te lozen? Hartman legt uit dat bij de keuze voor een methode ook de kosten zijn meegewogen. De provincie draagt eenmalig 3,5 miljoen bij (bij zuivering 1 miljoen extra). Daarnaast betalen gemeenten en waterschap samen jaarlijks 72.000 euro voor beheer en onderhoud (bij zuivering drie keer zoveel). AkzoNobel (voorheen Enka) heeft tien jaar geleden de saneringskosten van de bovenste bodemlaag van het Enka-terrein vergoed en heeft daarmee voldaan aan de wet.

Bron: Bennekoms Nieuwsblad, Doriet Willemen